Porady dla ogrodników
Jesienne zbiory i przygotowania
Jesień to czas intensywnej pracy w ogrodzie, ale także okazja do zadbania o jego przyszłość i otaczającą przyrodę. Wrzesień jest idealny na zakładanie trawnika oraz tworzenie wrzosowiska. Kupujmy już kwitnące krzewinki wrzosów, pamiętając o zakwaszeniu gleby torfem, gdyż preferują one kwaśną ziemię i suche, nasłonecznione tereny. Po posadzeniu obsypmy rabaty ściółką, by chronić glebę przed wysychaniem.
W tym okresie rozpoczynamy sadzenie roślin cebulowych, takich jak narcyzy i szachownice, z zachowaniem ostrożności – zbyt wczesne lub późne sadzenie grozi przemarznięciem. Cebulki umieszczamy na głębokości trzykrotnej ich wysokości, najlepiej w większych grupach dla efektownego wyglądu. Warto skorzystać z kalendarza sadzeń dostępnego w tym dziale.
Pomimo jeszcze ciepłych dni, zimne noce mogą zaszkodzić zielonym pomidorom czy papryce. Zbierajmy je wcześniej, przechowując w chłodnym, ciemnym pomieszczeniu, lub zawieszajmy całe krzaki z owocami u powały. Oszczędnie podlewajmy rośliny, a te przeznaczone do zimowania, np. fuksje, oleandry czy pelargonie, przestajemy nawozić, by przygotowały się do odpoczynku.
W październiku przenosimy wspomniane rośliny do pomieszczeń przed pierwszymi przymrozkami, umożliwiając im łagodną aklimatyzację. Przed tym dokładnie sprawdzajmy je pod kątem szkodników, stosując odpowiednie preparaty. Hortensje ogrodowe zabezpieczmy przed mrozem, a bulwy mieczyków wykopmy, oczyśćmy i przechowujmy w suchym miejscu w temperaturze 8-10°C. Usuwajmy zaschnięte rośliny jednoroczne, kompostujmy je, jeśli nie mają oznak chorób, i wygrabiajmy trawnik. To także dobry moment na sadzenie cebulek tulipanów, konwalii czy ozdobnego czosnku, a także malin – te owocujące na pędach jednorocznych przycinamy tuż nad ziemią. Przygotujmy też zaciszne schronienie dla jeży, sypiąc kopczyk z gałęzi i liści przed ich zimowym snem.
Na początku jesieni obsiewajmy puste miejsca w warzywniaku i na grządkach roślinami na nawóz zielony, takimi jak łubin, gorczyca, facelia lub mieszanka poplonowa. Po osiągnięciu wysokości 15-20 cm przekopujmy je z ziemią, by naturalnie zwiększyć jej żyzność – gryka i gorczyca dodatkowo hamują szkodniki glebowe. To także czas na przesadzanie, rozsadzanie i nasadzanie, np. zimowitów, które wkrótce zakwitną, przypominając krokusy. Systematycznie zbierajmy nasiona kwiatów jednorocznych w godzinach południowych po bezdeszczowych dniach, dosuszając je na płaskiej powierzchni i przechowując w papierowych torebkach w suchym, chłodnym miejscu. Nasiona z warzyw też są możliwe do pozyskania, choć wymaga to większej wprawy.
Jesień to także czas opadających liści, których grabienie nie jest ulubionym zajęciem. Jednak warto ograniczyć tę czynność dla dobra przyrody – liście utrzymują równowagę gleby zimą, służą jako schronienie dla ptaków, owadów i jeży, a także działają jako naturalny nawóz organiczny. Usuwajmy je tylko z uczęszczanych miejsc, unikając dmuchaw ze względu na hałas i zanieczyszczenia. Pod żadnym pozorem nie spalajmy liści – zabrania tego Ustęp 7 Art. 31 Ustawy o odpadach.
Jesienne cięcie drzew i krzewów jest wskazane dla nowo posadzonych roślin liściastych (z wyjątkiem zimozielonych), by lepiej się rozkrzewiały i zawiązywały więcej pąków kwiatowych. Przycinamy też czarne porzeczki, maliny, jeżyny, a pod koniec września orzechy włoskie, a późną jesienią leszczynę. Odmładzające cięcie stosujemy na krzewuszki, kaliny, głogi, berberysy czy lilaki, zabezpieczając rany maścią ogrodniczą.
Podczas jesiennych porządków nie marnujmy materiałów roślinnych – twórzmy kompost. Jeśli nie mamy jeszcze kompostownika, załóżmy go w zacienionym miejscu, wrzucając resztki roślin, chwasty bez nasion, liście, skoszoną trawę, zdrowe owoce i warzywa. Unikajmy mięsa i wędlin, a warstwy przesypujmy ziemią, wapnując na koniec sezonu. Po roku uzyskamy wartościową ziemię kompostową.
Na koniec pamiętajmy o jeżach – nie są szkodnikami, a pomagają, zjadając owady atakujące ogród. Jeśli je spotkamy, nakarmmy je surowym, niesolonym mięsem, mielonym mięsem lub karmą dla kotów i zapewnijmy wodę. Ich gatunek znika – pomóżmy im przetrwać!